Gebelik süresince anne adayları çeşitli sağlık sorunları ile karşı karşıya gelebilirler. Hamileliğe özgü olarak gelişen bu sorunların bazıları erken dönemde ortaya çıkarak gebeliği riskli konuma düşürebilir. Servikal yetmezlik de bu sorunlardan biridir ve tedavi edilmediği takdirde hamileliğin düşük veya erken doğum ile sonuçlanmasına neden olabilir.
Peki servikal yetmezlik nedir? Tanı nasıl konulmaktadır? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi hakkında merak edilen her şeyi sizler için derledik.
Servikal Yetmezlik Nedir?
Normal seyrinde ilerleyen bir hamilelikte serviks yani rahim ağzı, doğum sancıları başlayana kadar kapalı durumdadır. Hamileliğin 2. trimesterinde (Gebeliğin 14. haftasından sonra, genellikle 18.-22. haftaları arasında) bazı faktörlere bağlı olarak ya da ağrı, sancı, kasılma gibi ortada belirli bir neden olmaksızın rahim ağzının erkenden açılması, yumuşaması ya da incelmesi durumuna servikal yetmezlik veya rahim ağzı yetmezliği adı verilir.
Servikal yetmezlik kadınların yaklaşık %2’sinde görülmektedir. Mevcut bir gebelik için risk oluşturan bu hastalık, 26.hafta öncesinde geç düşük veya sonrasında erken doğum ile sonuçlanabilir.
Servikal Yetmezlik Belirtileri
Rahim ağzı yetmezliği genellikle hiçbir belirti vermemektedir. Bu vakalarda serviks kendi kendine ve ağrı, kasılma gibi bulgular meydana gelmeden açılma gösterir. Fakat düşük veya doğum başlıyorsa beraberinde birtakım bulgular da getirebilir.
Servikal yetmezlik belirtileri şu şekilde sıralanır;
- Sırt ağrısı
- Pelvik bölgede basınç hissi
- Karın bölgesinde hafif kramplar
- Vajinal akıntının miktarında artış
- Sümüksü yapılı ve kanlı vajinal akıntı
- Hafif şiddetli vajinal kanama
- Renksiz ve berrak sıvı gelmesi (Amniyon kesesinin patlaması ile amniyon sıvısının gelmesi)
Bu belirtiler mutlaka servikal yetmezlik sorununun varlığına işaret etmez. Ancak belirtilerden herhangi biri gözlemlendiğinde bir uzmana danışılması ya da en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir. Erken müdahale hem anne hem de bebek sağlığı için çok önemlidir.
Rahim Ağzı Yetmezliğinin Nedenleri Nelerdir?
“Servikal yetmezlik neden olur?” sorusunun cevabı özellikle riskli gebelik geçiren anne adaylarının en sık merak ettiği soruların başında gelmektedir.
Servikal yetmezliğin ana sebebi, rahim ağzının erkenden açılıp genişleyerek ağırlaşan bebeği taşıyamaması ve bebeğin çevresinde bulunan dokuların balon gibi şişerek serviksten dışarıya doğru kabarıklık oluşturmasıdır.
Sorun genelde bir nedene bağlı olmaksızın ortaya çıkar, fakat bazı faktörlerin bu durumun gelişmesinde etkili olabildiği de bilinmektedir. Bilinen rahim ağzı yetmezliği nedenleri şu şekildedir;
- Daha önceki doğumlarda rahim ağzı yaralanması oluşmuşsa (Travmatik doğum, serviks yırtılmaları gibi.),
- Anne adayı fazla doğum yapmış ise (Serviks deformasyonu),
- Anne adayında doğuştan gelen bazı rahim anomalileri varsa (Doğuştan rahim ağzı yetmezliği, kısa serviks veya bağ dokusu yetersizliği gibi.),
- Rahim ağzında bazı dokusal kolajen bozulmaları mevcutsa,
- Rahim ağzına yönelik cerrahi bir müdahale yapılmışsa,
- Geçmişte gebeliğin ileri ileri haftalarında kürtaj yapılmışsa,
- Önceden geçirilmiş jinekolojik uygulamalar varsa,
- Vakum veya forsept yardımı ile gerçekleşmiş zor bir doğum yaşanmışsa,
- Anne adayı, anne karnındayken dietilstilbestrol (DES) kullanımına maruz kalmışsa, rahim ağzı yetmezliği görülebilir.
Bu etkenler servikal yetmezliğe sebep olabilse de bu etkenlerden birinin bulunması, mutlaka bu soruna işaret etmez. Bazı durumlarda ortada belirli bir faktör bulunmadığı hâlde de sorun ortaya çıkabilir. Kısacası her zaman belli bir neden aranmamalıdır.
Servikal Yetmezlikte Tanı Nasıl Konulur?
Hastalığın erken teşhisi, hamileliğin ilerleyişi için büyük önem taşır.
Rahim ağzı yetmezliği rutin gebelik muayenesi sırasında eğer daha önceden aynı sorun yaşanmışsa tespit edilebilir. Fakat en doğru teşhisi vajinal ultrason yöntemi ile yapmak mümkündür. Vajinal yoldan yapılan serviks ölçümü ile tanı rahatlıkla konulabilir. Serviks, hamileliğin 24. haftasından önce 25 mm altında ise veya rahim ağzında yapısal bozulmalar görülüyorsa problemin kendisinden söz edilebilir.
Rahim Ağzı Yetmezliği Nasıl Tedavi Edilir?
Tanı kesinleştikten sonra sorunu ortadan kaldırmak için servikal yetmezlik tedavisi uygulanır. Bu hastalıkta tek tedavi şekli cerrahi uygulamadır. Yatak istirahati, ilaç tedavisi veya dinlenme gibi yöntemlerin bilinen bir etkisi gözlenmemiştir.
-
Serklaj Nedir?
Servikal yetmezlik tedavisinde rahim ağzının kapalı kalmasını sağlamak amacı ile uygulanan cerrahi işleme serklaj adı verilir. Serklaj, rahim boynuna yapılan bir dikiş uygulamasıdır ve bu işlem ile rahim ağzının daralması sağlanır. Dikişler, gebeliğin 36-38. haftaları arasında alınır.
-
Serklaj nasıl yapılır?
Serklaj oldukça basit bir uygulamadır ve yatarak tedavi gerektirmez. Yaklaşık 10-15 dakika kadar süren bir operasyondur.
Öncelikle hastaya genel anestezi uygulanır. Ardından vajinal bölge antiseptik bir sıvı yardımı ile temizlenir. Rahim ağzı bir torba gibi büzülür ve dikiş atılır. Atılan dikiş, McDonalds veya Schirodkar adı verilen dikiş yöntemlerinden biridir.
-
Komplikasyonlar nelerdir?
İşlemin bazı riskleri bulunmaktadır. Aşağıdaki komplikasyonlar serklaj sonrası görülebilmektedir.
- Hafif vajinal kanama
- Yüksek ateş (38 dereceden fazla)
- Kötü kokulu, yeşil renkli vajinal akıntı
- Vajinal bölgede kaşıntı hissi
- Vajinal enfeksiyon,
Kimlere serklaj uygulanabilir?
Serklaj işlemi ya koruma amaçlı ya da acil olan aşağıdaki durumlarda yapılabilir.
- Önceki gebeliklerde düşük gerçekleşmişse (Hastalığa bağlı olarak)
- Önceki gebelikler erken doğum ile sonuçlanmışsa (Hastalığa bağlı olarak)
- Servikste incelme veya açılma gözlemlenmişse
- Serviks boyu 25mm altında ölçülmüşse
- Hamilelik düşünülüyorsa ancak rahim ağzı yetmezliği teşhisi varsa
- Anne adayının suyu gelmişse veya rahim ağzı 15mm altında ölçülmüşse
Kimlere serklaj uygulanmaz?
Aşağıdaki durumlara sahip kadınlara serklaj uygulaması tavsiye edilmez.
- Vajinal kanaması bulunan.
- Doğum sancıları başlayan.
- İdrar yolu enfeksiyonu veya vajinal mantar gibi bazı enfeksiyonları bulunan (Öncelikle bu hastalıklar tedavi edilmelidir.),
- Rahminde enfeksiyon bulunan .
- Ayrıca anne karnındaki bebeğin sağlığı tehlikedeyse.
- Anne karnında bebek ölümü gerçekleşmişse.
İşlem sonrası nelere dikkat edilmeli?
İşlemden sonra bazı hususlara dikkat edilmesi gerekir.
- Doktorunuz gerekli görüyorsa yatak istirahati yapılmalıdır.
- Belli bir süre cinsel birliktelikten kaçınılmalıdır.
- Progesteron tedavisi uygulanıyorsa ara verilmelidir.
Hamilelikte servikal yetmezlik sorunu görülebilir. Önemli olan rutin muayeneleri aksatmadan doktor gözetiminde olmaktır. Problemle karşılaşılması durumunda korkuya kapılmamalı ve cerrahi operasyonların genellikle olumlu sonuçlar vereceği unutulmamalıdır.
Bilmen gereken hamilelik terimleri neler? Öğrenmek ister misin? Aşağıdaki bağlantıya tıkla.
Bilmen Gereken Hamilelik Terimleri: https://www.bebek.com/bilmen-gereken-hamilelik-terimleri/
