Bebeklerde konuşma gelişimi ne zaman başlar ve hangi evrelerden geçer?
Bebekler üçüncü aylarında karşısındaki kişiye sesli yanıtlar verirler. 6 – 12 ay arasında bebekler ise daha uzun ses çıkartırlar, sözcüksüz jest ve mimiklerle iletişim kurarlar. 12 aylıkken ilk anlamlı sözcüklerini söylerler ve sözcükleri daha önce jestlerle gösterilen niyetlere karşılık gelmeye başlar. 18 aylık bebekler sözcükleri kurallarına göre birleştirmeye başlarlar. 2 yaşına geldiklerinde 150 – 300 sözcüklük kelime dağarcığına sahip olurlar.
Bebeklerin ilk kelimeleri genellikle ne zaman ortaya çıkar ve hangi tür kelimeler öncelikle öğrenilir?
Bebekler 12 aylıkken ilk anlamlı sözcüklerini söylerler. Hangi tür kelimeleri ilk söylediği bebekten bebeğe değişiklik gösterebilse de; Baba, mama, su, bebe, araba, gel, dede, evet, hayır, bay bay gibi sözcükler bebeklerin söyledikleri ilk sözcükler arasında sayılabilir.
Bebeklerin dil gelişimi ve konuşma becerileri arasındaki ilişki nedir?
Dil alıcı dil ve ifade edici dil olarak iki kategoride incelenmektedir. Bebekler büyüdükçe kendi dillerindeki kelimeleri oluşturan konuşma seslerini ayırmaya başlarlar. Bebeklerde dil ve konuşma becerilerinin gelişimi farklılık gösterir. Ancak, dil becerileri belirli bir zaman çizelgesi izler.
Bebeklerde konuşma gelişiminde çevresel etkenlerin rolü nedir?
Çevresel etkenler dil gelişimini olumlu veya olumsuz etkileyebilmektedir. Yetersiz çevre koşulları, düşük yaşam kalitesinde gelişmekte olan bebekler, sözcük dağarcığı ve genel dil becerileri açısından sorun yaşayabilirler.
Bebeklerde geç konuşma gelişiminde belirtiler nelerdir ve ebeveynler ne zaman endişelenmeli?
3-6 aylıksa ve anlamsız sesler çıkarmıyorsa, 24 aylıksa fakat hiç sözcük çıktısı yoksa 24-36 ay arasında ise 2 veya 3 kelimeli cümleler kuramıyorsa aileler bir dil konuşma değerlendirmesine başvurabilirler.
Bebeklerin konuşma becerilerini desteklemek için ebeveynler neler yapabilir?
Bebeklerde konuşma becerilerini desteklemek için bebeklerinizi dinleyebilir (çıkardığı anlamlı anlamsız sesleri), yaptığınız bütün aktiviteleri yalın ve güzel bir dil ile anlatabilir, en önemlisi özellikle 2 – 2.5 yaşa kadar bebeklerini ekranlardan uzak tutabilirsiniz (telefon, tablet, televizyon).
Bebeklerin konuşma gelişimini teşvik etmek için oyunlar veya etkinlikler önerir misiniz?
Bebeklerde dil gelişimini desteklemek için ebeveynler masal / hikaye okuyabilir, çocuk şarkıları söyleyebilir, şarkıya dansla eşlik edebilir, parmak kuklalarıyla oynayabilir, akranlarıyla yan yana gelebilecekleri bir ortam oluşturabilirsiniz.
Bebeklerin dil gelişimini değerlendirmek için kullanılan yöntemler nelerdir?
Değerlendirme için kullanılan iki temel yaklaşım vardır. Bunlardan biri normları veya ortalama performans düzeyini temel alır, diğeri ise çocuğun kendi performansını tanımlar.
Bu yaklaşımlar aslında iki temel soruyu oluşturmaktadır, “Performansı yaşıtlarından farklı m?” “Çocuğun dil becerileri nasıl özellikler gösterdi?”
Bebeklerde konuşma gelişiminde yaygın olarak karşılaşılan zorluklar nelerdir ve bu zorluklarla başa çıkmak için neler yapılabilir?
Bebeklerde konuşma probleminin görülmesinde birçok faktör rol oynayabilir. Bu problemler; doğumla anında ya da öncesinde gelen sorunlar, işitme kaybı olan bebekler, kromozom anomalileri, dudak – damak yarıkları, motor gelişim geriliği, ailede dil konuşma bozukluğu, otizm, çevresel koşullar vd. ve bağlı olarak görülebileceği gibi bazen hiçbir neden olmadan da görülebilir.
Bebeklerde konuşma gelişimiyle ilgili olarak ailelere sağlanan destek hizmetleri nelerdir ve nasıl erişilebilir?
Dil ve konuşma bozukluklarıyla ilgili değerlendirme aşamasında bir uzman desteğinden (KBB hekimlerinden, çocuk doktorlarından, çocuk psikiyatristlerinden) yararlanabilirler. Terapi ve dil gelişimi takibi için dil ve konuşma terapistlerinden destek almaları gerekmektedir.
Anuş Tahmincioğlu
NPİstanbul Hastanesi Uzman Dil ve Konuşma Terapisti
