Yenidoğanlarda ve bebeklerde kırmızı döküntüler çok sık rastlanılan bir durumdur. Bilimsel olarak; yenidoğan bebeklerin ciltlerinin metürasyonlarını tamamlamalarından kaynaklanır. Yani basitçe deri gelişimleri henüz tamamlanmamıştır ve görülen çoğu cilt sorunu bu sebeple geçicidir.
Ancak ebeveynler olarak telaşınızı anlıyoruz. Bazı döküntüler masum hatta sağlıklı olabilirken bazıları ise takip ve müdahale gerektirebilir. Hangi döküntülerin masum hangilerinin masum olmadığını ve bu döküntülerin oluşmasına nelerin sebep olabileceğini birlikte inceleyelim.
Ciddi bir rahatsızlıktan şüphelenmeden önce:
Öncelikle belirtmeliyiz ki bebeklerin cildi yetişkinlere göre oldukça hassas ve duyarlıdır. Bu sebeple aşağıdaki çevresel faktörlere bebeklerin ciltleri hemen alarm verebilir.
- Güneş ışınları
- Böceklerin ısırıkları
- Gıdalardaki bazı maddelere alerji
- Toz
- Cilt kuruluğu
- Çok sık sevmek, öpmek
Bebeğinizdeki kırmızı döküntülerin, yukarıdakilere benzer sebeplerle oluşabileceğini göz önünde bulundurmalısınız. Örnek verilen sebeplerin etkili olduğunu düşündüğünüzde bir an önce sebepleri ortadan kaldırmalı ve gerekli önlemleri almalısınız. Bazen ciltte görülen semptomların yanında ateş, kaşıntı gibi belirtiler de görülebilir. Böyle bir durumda mutlaka zaman kaybetmeden doktora gidilmelidir. Ciltteki döküntüler kendiliğinden iyileşmeye başladıysa muhtemelen korkulacak bir durumla karşı karşıya değilsiniz.
Bebeklerde kırmızı döküntülerin semptom oluşturduğu bazı hastalıklar, nedenleri ve uygulanabilecek tedavileri:
Egzama
Egzama ve konak birbiriyle karıştırılan rahatsızlıklardır. Aslında belirtileri çok benzese de ayrım yapabileceğiniz bazı noktalar mevcuttur. Örneğin, konak hastalığı genellikle yenidoğan bebeklerde görülen sarımtırak döküntülerdir.
Egzama ise kızarıklık, sivilce, kırmızı ve sarı döküntüler şeklindedir ve konaktan farklı olarak kaşıntı yapabilir. Genelde yetişkin hastalığı olarak bilinmesine karşın bebeklerde de görülür. Konaktan farklı olarak egzama çoğu zaman kalıcıdır. Genetik ve çevresel faktörler egzamaya neden olabilir. Kaşıntı ve döküntülerin yoğun olduğu dönemde ilaç kullanımı bile gerekebilir.
Konak
Konak, yağ bezlerinin fazla salgılanması sonucu oluşur. Herhangi bir özel nedeni olmaksızın bebeklik döneminin 3. ayından sonra yavaşça kendiliğinden geçer. Çoğunlukla sarı döküntüler olmakla beraber bazı durumlarda kırmızı döküntüler de gözlemlenebilir.
Eğer kendiliğinden geçmiyorsa zeytinyağı ile yumuşatabilir ve onları deriden tarak yardımıyla ayırabilirsiniz. Bu süreçte konak için üretilen tarak ve şampuanları kullanabilirsiniz. Ciddi bir sorun hâline geldiğinde doktorunuz kortizon içeren ilaçlar önerebilir.
Atopik Dermatit
Kalıtsal ve çevresel olarak oluşabilen bir egzama türüdür. Kalıtsal olarak; ebeveynlerden birinde olması halinde %50 ihtimalle bebeğe aktarılabilir. Çevresel olarak; dış etkenlere bariyer olan cildin bozulması olarak gösterilebilir. Deri, zamanla su tutma özelliğini kaybederek semptom gösterir. Ancak cildi nasıl bozduğu tam olarak bilinmemektedir.
En önemli belirtileri aşağıdaki gibidir.
- kuruluk yapması
- kaşıntı
- döküntüler
Yenidoğanların yanaklarında daha sık görülen atopik dermatit, yaş arttıkça vücudun farklı yerlerinde de görülebilir. İlerleyen yaşlarda deride kalınlaşma şeklinde kendini gösterir.
Diğer bir etmen; bebeğin alerjisinin olabileceği besinleri tüketmesi olabilir. Türkiye Ulusal Alerji ve İmmünoloji Derneğine göre atopik dermatit bulunan çocukların yarısına yakınında besinlere alerji görülüyor. Bu besinler de genellikle; yumurta, süt, kuruyemiş, balık, kabuklu deniz ürünleri oluyor.
Tedavisinde genellikle aşağıdaki yöntemler uygulanır:
- bağışıklık sistemini güçlendirici gıdalar
- cildi nemlendirme
- kortizon içeren ilaç kullanımı
Önemli olan belirtileri en aza indirerek semptomları baskılamaktır. Bağışıklık sistemi sorunu olan bireyler ve iki yaşından küçük bebeklerin ilaç kullanması pek tavsiye edilmede de böyle bir durumda cildiye doktorun vereceği tedaviyi uygulamak önemlidir.
İsilik
Mevsimin sıcak olmaya başlaması ile kendini gösteren isilik, bebek ve çocuklarda sıklıkla görülür. İsilik yapan ana sebep, derideki teri atmaya yardımcı kanalların tıkanmasıdır. Problemin neden olduğu semptomlar genellikle aşağıdaki gibidir:
- Ciltte kırmızı döküntü
- Kızarıklık
- Kaşıntı
- Kırmızı lekeler
- İçi su ile dolu küçük kırmızı şişlikler
İsiliğin Nedenleri
- Terin deriden atılmasına engel olacak kalın giysiler.
- Nemli ve sıcak hava.
- Kalın giysilere ek olarak uzun süre hareketsiz kalma.
- Bezin sürekli olarak değiştirilmemesi, kalitesiz bebek bezi kullanımı.
- Nemlendirici benzeri bakım ürünlerini fazla kullanmak
- Şampuan benzeri temizleme maddelerini ciltten tam olarak temizlememek
- Pamuklu çamaşır ve giysiler tercih etmemek
Toksik Eritem (Eritema multiforme)
Doğumun hemen ardından ciltte görülen kırmızı lekelerdir. Güneş yanığına benzer kabarıklıklar şeklindedir. Bazı durumlarda bu lekelerin ortasında beyaz veya sarımsı sivilceler görülebilir. Yenidoğanlarda görülmesi gayet doğaldır.
Ilık su yardımıyla temizlenebilir. Bebeğin deterjan gibi ürünlerle temas kurması, iç çamaşırlarının pamuklu olmaması, kalın ve sık giydirmek bu lekeleri çoğaltabilir.
Pişik
Kırmızı döküntülerin en sık rastlanan örneğidir. Genellikle bebek bezi lastiklerinin tahriş ettiği yerde, boyun, koltukaltı ve eklemlerde görülür. Ciddi bir döküntü yapmamakla birlikte bebeğin cildini oldukça rahatsız eder. Eğer tavsiyelere uyduktan 3-4 gün sonra iyileşmeye başlamaz ve yanına ateş ve şişlik eşlik ederse mutlaka doktora gidilmelidir.
Pişik Oluşmasının Nedenleri
- Bazı mantar ya da bakteriler
- Cildin ıslak kalması, özellikle ıslak bezin uzun süre değiştirilmemesi
- Cildin düzgün temizlenmemesi
- Kullanılan bebek bezi, ıslak mendil gibi ürünlerin kalitesiz olması ya da alerji yapması
- Beslenmede değişiklik, katı gıdaya geçiş vb
Pişik, genellikle krem yardımı, bebeğin cildinin temiz tutulması ve hava alacak giysiler giydirilmesi ile kolaylıkla atlatılabilir.
Kurdeşen (Ürtiker)
Ürtiker ya da sık kullanılan ismi ile kurdeşen, bazı sağlıkçılar tarafından hastalık, bazı sağlıkçılar tarafından ise semptom (belirti) olarak görülür. Deride, üzerine basıldıkça solan kırmızı kabarcıklar, kızarma, kaşıntı, yanma ve yama gibi döküntüler şeklinde kendini gösterebilir. Vücudun tamamında görülebileceği gibi sınırlı bir alanda da görülebilir.
Çoğunlukla 1-2 gün içinde kendiliğinden geçer. Altı haftadan uzun süren döküntü ve kabarıklıklar derhal doktora gösterilmelidir. Çok yüksek ihtimalle başka bir hastalığın alarmı veriliyordur. Bebeklerde ek gıdaya geçişte; fıstık, yumurta kuruyemiş gibi besinler veya ilaçlar alerjiye sebep olabilir. Güneş ışınlarının uzun süre cilde temasıyla da kurdeşen oluşabilir.
Kırmızı Döküntülerin Oluşmaması için Yapılabilecekler
Bebek bakım ürünleri kullanırken (şampuan, krem gibi) içerisindeki maddeleri incelemek gerekir. Bebeğinizin cildine zararlı olabilecek aşağıdaki maddeleri kullanmamaya özen gösterin:
- Bebeğinizi siz de dahil olmak üzere çok fazla öpmeyin, tensel temasta bulunmayın. Yetişkinler, çocuklar gün içinde kir ile neredeyse birleşiyor. Dışarıdan gelebilecek herhangi bir zararı en aza indirmelisiniz. Tabii bu, bebeklerinizi hiç öpmeyin, sevmeyin demek değil, sadece abartmayın ve hijyen kurallarına uyun. Sonuçta sizin onları sevmeye ihtiyacınız olduğu kadar onların da sizin sevginize ihtiyacı var. Ne de olsa aranızdaki kuvvetli bağ bu şekilde oluşacak.
- Yediklerine dikkat edin. Alerjik reaksiyon gösterebilecek yiyecekler tespit edin ve onları yedirmeyin.
- Giysilerinin pamuklu olmasına özen gösterin.
- Bezlerinin kaliteli olmasına ve sık sık değiştirilmesine dikkat edin.
- Hava değişimlerini iyi tahlil edin ve yaz sıcağında çok kalın giysiler giydirmeyin.
- Güneş ışınlarına uzun süre maruz kalmasını izin vermeyin. Çok soğuk havalarda da dışarıda uzun süre kalmamaya dikkat edin.
- Uzun süre yatakta aynı pozisyonda hareketsiz kalmasını engelleyin (ter kanallarının işini kolaylaştırmak adına)
- Abartmamak şartıyla temizlik ve hijyene önem verin. Hijyen sağlayayım derken bebeği sürekli bakım ürünleriyle temas ettirmenin ciltte döküntülere neden olabileceğini unutmayın.
- Bebeklerin sık sık banyo yaptırmak sorun değil ancak banyo süresi mutlaka kısa olmalıdır.
- Özellikle egzama ile birlikte ciltte kuruluk sorunu yaşayan bebekler için banyo sonrası nemlendirme ihmal edilmemeli. Nemlendirici yeteri kadar kullanılmalı, abartılmamalı.
Bebeklerde kırmızı döküntülerin neden olduğunu öğrendiyseniz…
Cilt sorunlarını hemen gözünüzde büyütmemeli ve bebeklerde kırmızı döküntüler neden oluyor onu araştırmalısınız. Cilt problemlerinin çoğu önemsiz olsa da bazen daha ciddi sorunların habercisi de olabilir. Bu nedenle hemen rehavete kapılmamalı ve bebeğinizi gözlem altında tutarak koruyucu davranmalısınız. Bütün önlemleri aldıktan sonra gerektiğinde doktorun da tavsiyesiyle alerji testleri yaptırarak problemin kaynağını bulmalısınız.
Bebekte Deri Döküntüleri ve Cilt Hastalıkları: https://www.bebek.com/bebekte-deri-dokuntuleri-ve-cilt-hastaliklari/
