4 Tür Bebeveynlik Stili ve Çocuklar Üzerinde Etkileri

İçindekiler

Hepimiz çocuklarımızın iyi ilişkiler kurabilen, iletişimi kuvvetli, özgüveni yerinde bireyler olmasını isteriz. Bu isteğimizi çocuklarımızda bebeveynler olarak biz şekillendiriyoruz.

Her ailenin, her bebeveynin çocuğuyla iletişim ve ilişki kurma tarzı birbirinden farklıdır. Bu tarzınız çocuğunuzun gelişiminde önemli bir rol oynar.

Ailenin disiplin anlayışına, iletişim tarzına, beklentilerine, verdikleri bakım ve desteğe göre 4 stil bebeveynlik oluşur. Şimdi 4 temel bebeveynlik stilini beraber inceleyeceğiz.

Hangisi bebeveynlik stili daha doğru? Ben çocuğumla hangi stilde iletişim kuruyorum? Bebeveynlik stilimin çocuğumun üzerinde etkileri nedir? diyorsanız yazımıza beraber bakalım.

Otoriter Bebeveynlik Stili

İsminden de anlaşıldığı üzere otoritenin baskın olduğu katı kurallarla şekillenen bir stildir. Çocuklar tıpkı bir kafes içerisinde gibidir.

Otoriter bebeveynlik stilinde bebeveynler çocuklarının sert kurallara uygun şekilde davranmasını bekler. Beklediği gibi sonuçlanmayan olaylarda çocuklarını cezalandırırlar.

Kuralların konulma amacını açıkça anlatamazlar. ‘’Ben bu ailenin annesi/babası olduğum için böyle karar verdim, kural bu!’’ şekilde dar cevaplar verirler. Bu cevap üzerinden çocuklarının sorgusuzca kabul edip kurala uygun davranmasını beklerler.

Verilen kurallar ailenin çocuktan beklentisiyle de doğru orantılıdır. Çocukların yerine getirmekte zorlanacağı görevler verirler.

Çocuk görevleri yerine getiremediğinde ise yargılayıcı bir tutumla ceza verirler. Bu bebeveynlik stili çocukların gelişimini oldukça negatif etkiler.

Ailesinin tutumlarından yana çocuklar özgüvenden, benlik saygısından uzak yetişirler. Daha çok korkan, üzülen, kaygı dolu, bağımlı, kendisine güvenmeyen çocuklar yetişir.

Demokratik Bebeveynlik Stili

Demokratik bebeveynlik stilinde de çocukların uyacağı kuralları aileleri belirler. Fakat otoriter stille aradaki ince çizgi, demokratik aileler çocuklarına vereceği kuralları amaçlarıyla anlatır. Bu kural karşısında olabilecek değişimleri, çocuğundan beklentisini açıkça söyler.

Demokratik bebeveynlerin beklentileri çocuğunun yapamayacağı, zorlanacağı şeylerden yana da değildir. Çocuğunun yapısını ve gelişim düzeyini göz önünde tutarak istekte bulunur.

Çocuğuyla ortak noktada birleşip, karar alır. Eğer çocuk ailesinin beklentisini karşılayamazsa ceza almaz. Tam tersine ailesinden destek görür.

Ailesi çocuğa nasıl başarabileceğini, başarısının hayatına katkısını anlatır. Böylece demokratik tarzda yetişen çocuklar sorumluluk almaktan korkmayan, kendisine güvenen bireyler olurlar.

İnsanlara karşı daha anlayışlı ve sabırlı bir yapıda büyürler.

İlgisiz/ İhmalkar Bebeveynlik Stili

İhmalkar bebeveynlik stilinde aileler çocuklarının ihtiyaçlarıyla yeteri kadar ilgilenmezler.

Fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarını görmezler. Çocuklarına kurallar koymazlar, hatta hiçbir beklentileri yoktur olsa da çok düşük düzeydedir. Çocuklarıyla sağlıklı iletişim kurmazlar.

Minimum düzeyde iletişime geçerler. İlgiden ve sevgiden mahrum büyüyen çocuklar, toplumda yer almaktan korkan, idealleri olmayan, özgüveni çok düşük, mutsuz bireyler olarak yetişir. Bu bebeveynlik stilinden uzak durmak gerekir çünkü bu stilde yetişen çocuklar her türlü istismara maruz kalabilirler.

İzin Verici Bebeveynlik Sili

İzin verici bebeveynlik stilinde yetişen çocuklar da aileleri tarafından yüksek beklenti içerisinde değillerdir. Bu stilde bebeveynlerin rolü anne baba olmaktan ziyade arkadaş olmaktır.

İhmalkar tarzdan farklı olarak aileler çocuklarına karşı oldukça duyarlı ve hassastır.

Aileler çocuklarına kural koymak istemezler. Fakat kuralar ve sınırlar dahilinde büyümedikleri için kuralların olduğu ilişkilerde ve zorluk çekerler. Bu yüzden okul hayatına zor adapte olurlar.

Ödevler, sınavlar onlar için ekstra güçlük taşır. Akranlarıyla rekabet etmekte çok zorlanırlar. İleriki dönemde ise bu sorun iş hayatlarında ve diğer ilişkilerinde kendisini gösterir.

Peki Neden Aileler Çocuklarına Farklı Stillerde Bebeveynlik Yapar?

Yazıyı okurken birçoğunuz en mantıklısının demokratik stilden yana olduğunu, neden bu stili büyün ailelerin benimsemediğini düşünmüş olabilirsiniz.

Her aile farklı kültür ve eğitim seviyesine, sosyoekonomik düzeye, kişiliğe, donanıma sahiptir. Sahip olduğu özelliklerle çocuklarına aktarım yaparlar.

Anne ve baba da birbirinden farklı stilleri benimseyebilirler. Önemli olan birlik içinde çocuğun en çok yararı gördüğü stili aktarmaktır.

Bir çocuk hayata ham bir şekilde gelir. Kendi yapısı gelişiminde rol oynarken, ailesi asıl en önemli yapı taşıdır. Çocuğa şekil verirler, öz güvenlerini etkilerler.

Çocuğunuzun iyi bir geleceğe, doğru davranışlara sahip olmasını istemeniz en doğal hakkınız. Bu isteklerinizde verdiğiniz kurallara, sonucunda geri bildiriminize özen göstermelisiniz.

Çocuğunuzu ihmal etmeden, fazla da sıkmadan onun gelişim düzeyine ve kapasitesine uygun beklentilerde olmalısınız. Yaptığında tebrik etmeli ve davranışını pekiştirmelisiniz.

Yapamadıklarında cezalar vermek yerine nasıl yapabileceğini, yaptıklarının nasıl getirisi olduğunu konuşmaya çalışın. Her şeyin başı iyi iletişimden geçer.

Çocuğunuza vereceğiniz cezalar sadece onun özgüvenini düşürerek, gelişiminde olumsuz etkilere yol açar.

Gerektiği noktalarda arkadaş olmayı ama en çok da anne baba olmayı denemelisiniz.

Ailenizin sizi yetiştirme stili sizi bu günlere getirdi. Siz de çocuğunuzun bugününü ve yarınını şekillendiriyorsunuz. İlginizi ve sevginizi şeklinizden ihmal etmemelisiniz.

Douglas Bernstein ‘’herkes açısından muhteşem olan bir Bebeveynlik tutumu yoktur’’ diyerek konuyu özetler. Her stilin kendisi içerisinde doğruları ve yanlışları, eksikleri ve fazlaları vardır.