Doğum her annenin birçok duyguları beraberinde yaşadığı en farklı süreçlerden birisidir.
Anneler doğum sonrasında hormonlarında ve vücudunun birçok yerinde değişiklik yaşar. Bu değişim annelikle yeni tanışan kadınlarda psikolojik olarak da etki bırakabilir.
Kimi annelerde doğum hüznü olarak da bilinen, kısa süren, duygularda ve davranışlarda değişim yaşanan bir süreç görülebilir. Kimi annelerde ise hem annenin hem de bebeğin sağlığını etkileyen depresyon süreci görülebilir.
Doğum sonrasında oluşan bu depresyon sürecine bir diğer adıyla postpartum denir.
Doğum sonrası depresyonu (postpartum) ne zaman başlar? Belirtileri nelerdir? Kimlerde postpartum ihtimali yüksektir?
Doğum sonrası hüznü ve doğum sonrası depresyonu farkı nedir diyorsanız doğum sonrası depresyonu olarak bilinen postpartumu birkaç başlık altında birlikte inceleyelim.
Postpartum Ne Zaman Başlar?
Geçen dokuz ay sonrasında anneler sabırsızlıkla bebeklerine kavuşacağı anı bekler.
Doğum sonrasında onları yeni bir hayat bekler. Kendi benliklerine annelik de eklenir ve birlikte yeni düzen kurma yolculuğu başlar. Bu yolculuk değişen hormonlar, farklılaşan rutinler, yeni edinilen görevler, eksikliği yaşanan aktiviteler ve keşfedilen duygularla beraber annede birçok etki bırakabilir. Bu değişimle, her on anneden sekizinde doğum melankolisi denilen durum gözlemlenebilir.
Doğum sonrası melankoli durumu anormal değildir.
Annenin ve bebeğin fiziksel ve psikolojik sağlığını yoğun derecede etkilemez ve tedavi görmeden birkaç hafta içerisinde bu durum hayat akışıyla beraber düzelir.
Fakat, hüzün durumu annede 2 haftadan fazla süredir gözlemleniyorsa, ‘’doğum melankolisi’’ bir diğer adıyla ‘’bebek stresi’’ olmayabilir.
Aşağıda belirteceğimiz belirtilere sahip annelerin süreçleri 2 haftayı aşmışsa, doğumdan sonraki ilk üç aylık süreçte kendisini belli etmeye başlayan postpartumun sinyalini görebiliriz.
Annelik hüznü iki haftayı geçerek doğumdan sonraki 1 yılı kapsar.
Doğum melankolisine oranla daha şiddetli yaşanır. Hem annenin hem de bebeğin sağlığını etkiler.
Anne, hayata karşı eski işlevsellliğini ve istekliliğini kaybeder. Annenin yaşadığı bu süreç ‘’ postpartum’’ olarak adlandırılır.
Postpartumun Belirtileri Nelerdir?
Doğum sonrası depresyonu, belirtilerini farklı şekillerde gösterir.
Duygusal, davranışsal, düşüncesel, fiziksel olarak annelerde belirtilerini gözlemlenir.
Duygusal Belirtiler
- Duygu durumunda ve ruh halinde sık sık değişim
- Üzgün ve umutsuz hislere kapılma
- Yetememe duygusu
- Keyifsiz hissetme
- Genel olarak ilgisizlik ve isteksizlik
- Değersiz hissetme
Davranışsal Belirtiler
- Sosyal çevreden uzak durmak
- Sık sık ağlamak (ya da ağlayamamak)
- Öz bakımdan mahrum durmak
- Sağlıklı iletişim kuramamak, sıklıkla kavga etmek
- Evden başka bir yerde bulunmamaya çalışmak
- Sevdiği aktivitelerden uzaklaşmak
- Günlük görevlerden kaçınmak ya da fazlasıyla kendisini göreve adamak
Düşüncesel Belirtiler
- Kendisine dair olumsuz düşünceler (fazla eleştiri ve suçlama hali)
- Bebeğine yetemeyeceği düşüncesi
- Anneliğinin eksik olduğu düşüncesi
- Karasızlık ya da ani kararlar alma
- Hayatının daha kötüye gideceğine inanma
- Geleceğe dair umutsuzluk ve beklentisizlik
- Ölüm, intihar, hayatının son bulması düşünceleri
Fiziksel Belirtiler
- Uyku düzeninin bozulması (uyuyamamak ya da devamlı uyumak)
- Yeme düzenin bozulması (iştahsızlık ya da aşırı yemek yeme durumu)
- Cinsel isteksizlik
- Hareket kaybı ya da aşırı haraketlilik
- Yorgun ve bitkin vücut hali
Doğum sonrası depresyonu olan annelerin bu ortak belirtilere sahip olduğu gözlemlenmiştir. Fakat annelerin buradaki belirtileri taşıması doğum sonrası depresyonuna sahip olduğu konusunda da bir kesinlik taşımaz.
Her annenin doğası birbirinden farklıdır. Buralardaki maddelere göre kendinizi sınıflandırmadan önce hekiminizin kontrolünden geçmelisiniz.
Kimde Postpartum Görülme İhtimali Yüksektir?
- Hayatının herhangi bir döneminde depresyon yaşayan anneler
- Hamileliğinde depresyon yaşayan anneler
- Tıbbi hastalığa sahip anneler
- Çok erken / çok geç hamilelik yaşayan anneler
- İstemeden hamile kalan anneler
- Zorlu hamilelik ve doğum süreci yaşayan anneler
- Bebeği bir hastalığa sahip olan anneler
- Daha önce düşük ve çocuk kaybı yaşayan anneler
- Sevdiklerinden ve çevresinden destek alamayan anneler
- Çocuğuna bakamayacak koşullara sahip olan anneler
- Kendi sürecine dair sorun yaşamasa da başka bir annenin hamilelik sonrası depresyona tanıklık eden anneler
Bu maddelere sahip olan annelerin kesinlikle depresyon yaşayacağı söylenemez. Sadece bu özelliklere sahip annelerin de yaşayacağı söylenemez.
Doğumdan sonra birçok annede melankoli görülebilir ve normal bir süreçtir. Bu özelliklere sahip annelerin süreci daha farklı ilerleyebilir.
Doğum sonrası depresyonu halihazırda depresyona meyilli annelerin yaşadığı süreçtir. Yani postpartum diye farklı bir depresyon çeşidi yoktur. Yatkınlığı olan annelerin yaşadığı doğumdan sonra görülen depresyondur.
Annelik yeni bir hayata başlangıçtır. Beraberinde birçok duyguyu ve deneyimi getirir.
Yaşanılan yeni duygular her annede farklı şekillerde dışa vurabilir. Yapılan araştırmalar, ortalama %80 annede, doğumdan sonra duyguların dalgalandığını ve annelerin doğum melankolisi yaşadığını söylüyor.
Doğum sonrası yaşadığınız duygu durumunuzdaki ve davranışlarınızdaki iniş çıkışlar ‘’postpartum’’ yaşadığınızın kesinliğini vermez. Eğer yaşadığınız bu zor süreç uzamışsa ve işlevselliğinizi kaybetmeye başladıysanız depresyon ihtimali olduğunu düşünebilirsiniz.
Üstesinden gelemediğinizi düşündüğünüz durumlarda hem kendi sağlığınız hem de bebeğinizin sağlığı için alanında uzman psikologlardan ve doktorlardan destek almaktan kaçınmamalısınız.
Psikolog Hanife Erdoğdu – İçerik Editörü
https://www.instagram.com/psikologhanife/
“Doğum Sonrası” konulu yazılarımızı incelemek için aşağıdaki bağlantıya tıklayın.
Doğum Sonrası: https://www.bebek.com/?s=do%C4%9Fum+sonras%C4%B1
Aklınıza takılanları yorum olarak iletebilirsiniz.
Sevgiler.
